ฝุ่นละออง (TSP, PM10 และ PM 2.5) ที่มักเกิดขึ้นในฤดูหนาว

โดยทั่วไปแล้วฝุ่นละอองในอากาศมีขนาดตั้งแต่ 100 ไมครอนลงมา ซึ่งเป็นฝุ่นที่สามารถก่อให้เกิดผลกระทบต่อสุขภาพคน สัตว์ และสิ่งแวดล้อม ทั้งในรูปแบบที่เรามองเห็นและมองแทบไม่เห็น ซึ่งฝุ่นเหล่านี้สามารถแยกย่อยออกเป็น 3 ประเภท ดังนี้

 1. ฝุ่นละอองรวม (Total Suspeded Particulate : TSP) มีอนุภาคขนาดเล็ก เกิดขึ้นตามภายในและนอกอาคารโดยฝุ่นชนิดนี้ที่เกิดจากการเผาไหม้เชื้อเพลิง เช่น น้ำมัน เตา ถ่านหิน ฟืน แกลบ

2. ฝุ่นหยาบ (Particutate Matter : PM10) มีอนุภาคขนาดเล็กกว่า 10 ไมครอน เช่น ฝุ่นที่เกิดจากถนนที่ไม่ได้ลาดยาง หรือ โรงงานบดหิน เป็นต้น

3.ฝุ่นละเอียด (Particulate Matter : PM2.5) มีอนุภาคขนาดเล็กกว่า 2.5 ไมครอน เกิดจากควันเสียของรถยนต์ โรงไฟฟ้า โรงงานอุตสาหกรร

โดยฝุ่นละอองที่มีขนาดเล็กกว่า 10 ไมครอนสามารถเข้าสู่ระบบทางเดินหายใจไปจนถึงถุงลมในปอดแล้วทำให้เกิดการอักเสบ ระคายเคือง และก่อโรคระบบทางเดินหายใจได้

วิธีสังเกตระดับความเข้มข้นของฝุ่นละอองในหมอกควัน
-หากอยู่บนถนน สามารถมองเห็นรถยนต์ข้างหน้าได้ไกลไม่เกิน 100 เมตร
-มองเห็นเสาไฟได้ไม่เกิน 3-4 ต้น

-มองออกไปไม่เห็นยอดภูเขา เป็นต้น

อาการแพ้ฝุ่นหมอกควัน
- ปวดศรีษะ คลื่นไส้และอาเจียน

- ระคายเคืองหรือแสบตา

- ภูมิแพ้หรือแสบจมูก
- หายใจไม่สะดวกโดยเฉพาะผู้ที่มีโรคหอบหืด คนแก่หรือเด็กที่เป็นโรคระบบทางเดินหายใจเสี่ยงที่จะมีอาการทรุด
- ระคายเคืองผิวหนัง
- อึดอัด แน่นหน้าอก

               หากสะสมนานวันเข้าก็สามารถส่งผลรุนแรงขึ้นจนเกิดเป็นโรคร้ายแรง อาทิ โรคหลอดลมอักเสบ โรคปอดแข็งจากภาวะฝุ่นจับปอด (Pneumoconiosis) และฝุ่นละอองอาจซึมเข้าสู่ระบบน้ำเหลืองหรือเลือก

วิธีเอาตัวรอดจากฝุ่นหมอกควัน
หากคุณจำเป็นต้องอยู่ในละแวกที่มีปัญหามลภาวะทางอากาศ ควรปฏิบัติตามคำแนะนำดังนี้
1. ปิดประตูหน้าต่างไม่ให้ฝุ่นเข้ามาในตัวอาคาร
2. ดื่มน้ำมากๆ
3. ใช้น้ำเกลือหรือน้ำสะอาดกลั้วคอ บ้วนทิ้งวันละ 3-4 ครั้ง ห้ามกลืน
4. หลีกเลี่ยงการทำกิจกรรมกลางแจ้งที่ต้องออกแรงมากๆ โดยเฉพาะการออกกำลังกายในที่แจ้ง
5. หากต้องการออกจากบ้าน ควรสวมหน้ากากอนามัยชนิดกรอง 3 ชั้น ซึ่งจะช่วยป้องกันฝุ่นละอองที่มีขนาดใหญ่กว่า 5 ไมครอนได้ และหมั่นเปลี่ยนกน้ากากอนามัยทุกวัน หรือใช้ผ้าชุบน้ำปิดปากและจมูก
6. ผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคหอบหืด โรคหัวใจ โรคปอด ควรเตรียมยาและอุปกรณ์ที่จำเป็นติดตัว
7. งดสูบบุหรี่
8. ปลูกต้นไม้สูงรอบบ้านสามารถช่วยกรองอากาศและผลิตออกซิเจน
9. หากมีอาการผิดปกติหลังสูดดมฝุ่นหมอกควัน เช่น หายใจไม่ออกหรือระคายเคืองแสบตา ควรรีบไปพบแพทย์

วิธีลดฝุ่นหมอกควัน

• ใช้น้ำมันไร้สารตะกั่วสําหรับรถเครื่องยนต์เบนซินหรือน้ำมันดีเซลกลั่นอุณหภูมิต่ำสําหรับรถเครื่องยนต์ดีเซล
• เปลี่ยนน้ำมันเครื่องตามกําหนดเวลา
• ติดตั้งอุปกรณ์กรองไอเสีย
• เปลี่ยนมาใช้ระบบการขนส่งที่มีมลพิษน้อยและหันมาเดินทางด้วยระบบขนส่งมวลชน เพื่อลดการแพร่ควันท่อไอเสียรถยนต์
• ใช้รถยนต์พลังงานไฟฟ้า หรือ รถยนต์ Hybrid
• ลดการเผา แต่ควรนําไปทําปุ๋ยหมักชีวภาพ นอกจากพืชผักปลอดภัย ดินก็จะไม่ถูกทําลาย
• ปรับเปลี่ยนระบบการปลูกพืชจากพืชเชิงเดี่ยวไปสู่ระบบการปลูกสร้างสวนป่าแบบผสมผสาน ซึ่งเป็นรูปแบบการเกษตรสําคัญที่สามารถลดการเผาไปได้จํานวนมาก
• ปลูกต้นไม้รอบบ้านเพื่อช่วยกรองฝุ่นและดูดมลพิษ
• เลิกสูบบุหรี่
• หมั่นทําความสะอาดพื้นที่อยู่อาศัย
• ลดการเผาทําลาย เปลี่ยนเป็นรวบรวมวัสดุเหลือใช้ไปขายเพื่อสร้างรายได้
• ลดและเลิกการใช้อุปกรณ์เครื่องใช้ที่มีสารประกอบของสารที่ทําให้เกิดภาวะเรือนกระจก เช่น สารคลอโรฟลูออโรคาร์บอน (CFC) และสารไฮโดรฟลูโอคาร์บอน (HCFC)

ขอบคุณที่มา: https://www.mhesi.go.th/index.php/en/all-media/infographic/5920-641228general.html